Орманды-Бұлақ Қорымы. Ақмола облысының археологиялық ескерткіштері.

Орманды-Бұлақ Қорымы. Ақмола облысының археологиялық ескерткіштері. Зеренді ауданының археологиялық көрікті жерлері. Орманды-бұлақ қорымы теңіз деңгейінен 356 метр биіктікте орналасқан, Зеренді тауларының солтүстік-батысында және Жыланды тауларының солтүстік-шығысында, R 230 автомобиль жолынан солтүстікке қарай 860 метр жерде, Лобаново және Зеренді ауылдарының арасында, Троицк ауылдық округінің қарсақ ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 4,0 шақырым жерде, 6,6 шақырым жерде орналасқан Ақмола облысының солтүстік-батысындағы Зеренді ауданындағы Құмдыкөл ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 18,2 шақырым жерде, Бәйтерек кентінен батысқа және сәл солтүстікке қарай. Нысан төбелі жерлердің бірінде, Кубаши өзенінен солтүстікке қарай 800 метр жерде, Чаглинка өзенінің оң саласы, қорымнан солтүстікке қарай қарсақ кентіне қарай созылып жатқан жасанды орман екпесі мен қорымның оңтүстік-батысында орналасқан қарағай орманы арасында орналасқан. Қорымнан оңтүстікке және оңтүстік-батысқа қарай 700 метр жерде жақсартылған Зеренді – қарсақ қара жолы өтеді. Зерттеу нысаны-қола дәуіріндегі жетпіске жуық тас қоршаулардан, бірнеше ортағасырлық (ежелгі түркі) және этнографиялық дәуірдегі қабір құрылыстарынан тұратын ежелгі қабір үсті құрылыстарының қатары. Қорымдағы қола дәуіріндегі объектілердің жиналуын үш топқа бөлуге болады. Біріншісінде солтүстік-батыс және оңтүстік-шығыс сызығымен созылған жиырма жеті тас қоршау бар. Екінші топ аз және бір-біріне тығыз орналасқан тоғыз кішігірім тас қоршаулардан тұрады. Бұл топ негізінен солтүстік - оңтүстік сызығына бағытталған. Қоршаулардың ең көп саны бар үшінші топ, атап айтқанда жиырма тоғыз, жергілікті жерде ретсіз локализацияланған, бірақ топтың Солтүстік - Оңтүстік сызығы бойымен созылуы байқалады. Үшінші топтағы жеке объектілер арасындағы қашықтық үлкен, сондықтан бұл топ жергілікті жерде ең үлкен локализация аймағына ие. Тас қоршаулардың негізгі шоғырының оңтүстік-батысында қабір үстіндегі құрылымның ерекшеліктеріне сүйене отырып, кішігірім мөлшердегі жалғыз тас қоршау бекітіледі, сонымен қатар қола дәуірінен басталады. Қола дәуіріндегі тас қоршауларды топтарға бөлу негізінен шартты екенін атап өткен жөн. Дегенмен, ескерткіштегі объектілердің сипатталған орналасуы ескерткіштегі ежелгі жерлеулердің хронологиялық, мәдени немесе салттық-жерлеу ерекшеліктерінің дәлелі болуы мүмкін, бұл, әрине, терең зерттеуді қажет етеді. Қола дәуіріндегі қабір үсті құрылыстарының шоғырлануының оңтүстік-шығысында этнографиялық уақыт қорымдарына тән шағын көлемдегі бірнеше тас төсемдер локализацияланған, олардың арасында ежелгі түркі кезеңінің қоршаулары бекітілген. Этнографиялық уақыт қорымын салу үшін ежелгі түркі дәуіріндегі қабір үсті құрылыстарының тастары материал ретінде пайдаланылған сияқты, осыған байланысты ескерткіштегі белгілі бір кеш құрылыстардың нақты санын анықтау қиынға соғады. Қорымға алғашқы зерттеулерді 2010 жылы А.Ж. Төлебаевтың жетекшілігімен "Ақмола облысының тарихи-мәдени мұра ескерткіштерін қорғау және пайдалану орталығы" ММ археологиялық жасағы жүргізді. Орманды-бұлақ қорымының географиялық координаттары: N52°55 '15,73" E68°51'09,68"